Καθημερινή: Ξορκίζοντας το κακό με εκπαίδευση

Κι όλα τα ακραία, δυστυχώς, μέσα στη ζωή: Κάνετε πεζοπορία στο βουνό και ξάφνου διακρίνετε από μακριά καπνό, ή περπατάτε αμέριμνος στον δρόμο και κάποιος σε κατάσταση αμόκ επιτίθεται στους διερχόμενους. Τι πρέπει να κάνετε; Να φύγετε τρέχοντας ή να παραμείνετε στο πεδίο του συμβάντος; «Εχει αποδειχθεί ότι θα είχαμε λιγότερα θύματα, αν ο κάθε πολίτης είχε λάβει τη σχετική εκπαίδευση και μπορούσε να προσφέρει έστω τις πρώτες βοήθειες» επισημαίνει στην «Κ» ο καθηγητής χειρουργικής, κ. Εμμανουήλ Πικουλής, διευθυντής του μεταπτυχιακού της Ιατρικής Αθηνών «Διεθνής Ιατρική – Διαχείριση Κρίσεων Υγείας». Την απαιτούμενη τεχνογνωσία αλλά και ετοιμότητα θα αποκτήσουν 140 φοιτητές του διεπιστημονικού μεταπτυχιακού και εργαζόμενοι στους εμπλεκόμενους φορείς στο πλαίσιο του Διεθνούς Συνεδρίου «Διαχείριση θυμάτων καταστροφών», που πραγματοποιείται για δεύτερη χρονιά στη Ρόδο.

Οι συμμετέχοντες θα διαχειριστούν όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματικά τέσσερα διαφορετικά σενάρια καταστροφής: μια πυρκαγιά στην κοιλάδα των Πεταλούδων, έναν σεισμό ευρισκόμενοι σε νοσοκομείο, την υποψία τρομοκρατικής επίθεσης σε κρουαζιερόπλοιο αλλά και στο αεροδρόμιο. Την αξία των ασκήσεων σε πραγματικές συνθήκες αναγνώρισαν οι γιατροί στο νοσοκομείο της Κω, που είχαν παρακολουθήσει προ διετίας ένα αντίστοιχο σεμινάριο, όταν λόγω του σεισμού ανέλαβαν ταυτόχρονα 100 περιστατικά τραυματιών.

Ενα εξίσου ρεαλιστικό σενάριο είχε «εκτυλιχθεί» πέρυσι στη Ρόδο με την εικονική εκκένωση μεγάλου ξενοδοχείου λόγω πυρκαγιάς. «Ο διευθυντής ενός ξενοδοχείου πρέπει να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή πού βρίσκεται το προσωπικό και αυτοί με τη σειρά τους σε ποιες ενέργειες πρέπει να προβούν σε περίπτωση φωτιάς» περιγράφει ο καθηγητής. Φυσικά, προαπαιτούμενο σε τέτοιες συνθήκες είναι η ψυχραιμία, «κάτι που κατακτάται μέσω των προσομοιώσεων». Ομολογουμένως, κανένα συμβάν δεν είναι ίδιο με το προηγούμενο, ωστόσο, συντάσσονται ορισμένα πρωτόκολλα διαχείρισης κρίσεων, τα οποία προϋποθέτουν και τη συνεργασία φορέων.

Εξ ου και η φετινή διοργάνωση «Διαχείριση Θυμάτων Καταστροφών» πραγματοποιείται από κοινού με το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Στρατηγικές Διαχείρισης Περιβάλλοντος, Καταστροφών Κρίσεων» του τμήματος Γεωλογίας ΕΚΠΑ με διευθυντή τον καθηγητή κ. Ευθύμιο Λέκκα, το Τμήμα Επείγουσας Ιατρικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Βέρνης με επικεφαλής τον καθηγητή κ. Αριστομένη Εξαδάκτυλο, τον Δήμο Ρόδου και την Περιφέρεια Ν. Αιγαίου. Στις φετινές ασκήσεις θα παραστούν επίσης εξέχουσες ακαδημαϊκές προσωπικότητες από τον χώρο της επείγουσας ιατρικής και διαχείρισης μαζικών συμβάντων από έντεκα χώρες, που θα μεταλαμπαδεύσουν την αποκτηθείσα τεχνογνωσία τους.

Στην Ιερουσαλήμ

«Πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι σε ημερήσια βάση, για να περιορίζουμε τον πόνο και τη θνησιμότητα» δηλώνει στην «Κ» ο καθηγητής Yoram Kluger, επικεφαλής στο Rambam Health Care Campus της Ιερουσαλήμ, κορυφαίος στον κλάδο του. Ηταν η πιεστική ανάγκη τη δεκαετία του ’80 για περίθαλψη πολυτραυματιών από βομβιστικές επιθέσεις, που τον οδήγησαν στην εν λόγω ειδικότητα. «Από τότε αποφάσισα να εμβαθύνω τις γνώσεις μου παρακολουθώντας συνέδρια, ανταλλάσσοντας τεχνογνωσία με συναδέλφους, αλλά και μέσω της δυστυχώς συχνής τριβής μου με το αντικείμενο».

Επειτα από τριάντα και πλέον χρόνια, το πρωτόκολλο διαχείρισης που ακολουθεί με την ομάδα του έχει σχεδόν τελειοποιηθεί. «Σε εμάς όλα τα νοσοκομεία, όχι μόνο της εκάστοτε πληγείσας πόλης αλλά όλης της χώρας, δέχονται τραυματίες» διευκρινίζει, «κάθε μονάδα έως 10% της δυναμικής της, δηλαδή ένα νοσοκομείο με 800 κλίνες μπορεί να δεχθεί έως 80 άτομα». Στην είσοδο βρίσκεται ένας εκπαιδευμένος γιατρός που κρίνει σε ποιο παράρτημα πρέπει να κατευθυνθεί κάθε περιστατικό ανάλογα με τα τραύματά του. «Την επιχείρηση ενορχηστρώνει το υπουργείο Υγείας».

Από όλες τις επιχειρήσεις που έχει εμπλακεί, θυμάται ιδιαίτερα έντονα, «μια βομβιστική επίθεση που συνέβη στα προάστια του Τελ Αβίβ, σε ένα εμπορικό κέντρο, με 160 τραυματίες σε μόλις 50 λεπτά». Η αντιμετώπιση τρομοκρατικών επιθέσεων και φυσικών καταστροφών ταυτίζονται στο «ότι έχουν ως επακόλουθο πάρα πολλούς τραυματίες σε μόλις λίγα λεπτά» καταλήγει ο Ισραηλινός γιατρός.

Στο Λονδίνο

«Είμαι εθισμένος στην αδρεναλίνη, γι’ αυτό επέλεξα αυτή την ειδικότητα» απαντά στην «Κ» ο Morgan McMonagle, αγγειοχειρουργός και χειρουργός τραύματος στο νοσοκομείο Queen Mary του Λονδίνου, που ανέλαβε τους τραυματίες από το τρομοκρατικό χτύπημα στη γέφυρα Westminster τον περασμένο Μάρτιο και θα δώσει το «παρών» στη Ρόδο.

«Στο Λονδίνο υπάρχουν τέσσερα νοσοκομεία για το τραύμα, αλλά και οι μικρότερες μονάδες που συνεργάζονται με εμάς» εξηγεί τη διάρθρωση των αρμοδιοτήτων ο ιρλανδικής καταγωγής γιατρός, «από το 2011 ακολουθούμε συγκεκριμένο πρωτόκολλο, το οποίο μάλιστα δύο εβδομάδες πριν από το Westminster είχαμε επικαιροποιήσει». Εκείνη τη νύχτα ήταν ο χειρουργός «on call». «Στο νοσοκομείο διεκομίσθησαν δεκαέξι άτομα, εκ των οποίων τα οκτώ χρειάστηκαν χειρουργείο» θυμάται. Ολοι επέζησαν, πλην του δράστη. Ο ρόλος του γιατρού σε αυτές τις συνθήκες είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρος, «δεν είναι όλοι φτιαγμένοι γι’ αυτό» ομολογεί, «όσοι, όμως, το ακολουθούμε θωρακιζόμαστε κατάλληλα για να αντέχουμε».